OVER DE SERIE VICTORIA


De jaren zestig...
de Koude Oorlog op een hoogtepunt, in Nederland is de wederopbouw voltooid. Voor allen die het meemaakten, ligt de Tweede Wereldoorlog nog vers in het geheugen. Maar ook de nieuwe generatie hoort er alles van, door verhalen van familie, uit de pers, en natuurlijk via de pasverworven zwart/wit televisie, symbool van de zojuist uitgebroken welvaart.

Ook zwart/wit, maar dan in druk, is de massa beeldverhalen die Uitgeverij Nooitgedacht in de jaren zestig en zeventig uitstort over een steeds koopkrachtiger markt. Goedkope strips op een klein, handzaam formaat, in series als Victoria, Lasso, Geheim Agent en Vicky. Nieuwe deeltjes verschijnen eerst maandelijks, later wekelijks.

In de serie Victoria draait het vooral om die Tweede Wereldoorlog. Heldhaftige handelingen van voornamelijk jonge Engelsen en Amerikanen. Meestal strijdt men tegen overduidelijk slechte Japanners en Duitsers, een enkele keer speelt het conflict zich af in Korea, Indochina, of tijdens de Eerste Wereldoorlog. Soms spelen Duitsers de hoofdrol. Bad guys natuurlijk, behalve als het om de oorlog tegen de Sovjet-Unie gaat. Russen zijn dan hooguit Neutrale Guys, of ook Bad Guys. Het was immers Koude Oorlog.

Gevechten ter land, ter zee, en in de lucht, op alle continenten en strijdtonelen. Korte verhalen over jonge soldaten die hun plicht vervullen voor vaderland, familie of kameraad. De nadruk licht op de gevechtshandelingen, het succes, de opofferingen. Soms ook over de strijd in de mens zelf: de afkeer van geweld, de aantrekkingskracht van wapens, profiteursmoraal, desertie, verraad & verzet. Regelmatig is het conflict aanleiding om schoon schip te maken met vooroorlogse slechte gewoontes, moeilijke relaties of unfinished business. De oorlog werkt dan louterend, zorgt voor orde op zaken en haalt het beste uit mensen naar boven. Allemaal natuurlijk niet dieper dan mogelijk is in 64 pagina's met vaak maar 2 plaatjes per pagina.

De boekjes kostten weinig, en dat is ze aan te zien. Goedkoop papier, slordig gelijmd, typefouten tot op de voorpagina toe. Het drukwerk binnenin is soms volledig dichtgelopen, soms zo licht dat alle detail wegvalt. Gemaakt als pulp, en snel tot pulp vervallen. Victoria's werden niet geproduceerd voor de eeuwigheid. Ze zijn geen geld waard geworden, en serieuze stripliefhebbers kijken erop neer. Op internet is er zo goed als niets over terug te vinden.

Toch zijn er grote verschillen in kwaliteit tussen de deeltjes onderling. Niet alle verhalen zijn plat of voorspelbaar. Sommige tekenaars zijn beduidend beter dan anderen, en besteden meer aandacht aan detail, licht en compositie. Historische handelingen, uniformen, wapens en voertuigen zijn vaak goed gedocumenteerd. Tot ongeveer nummer 250 put de serie uit de Engelse serie Combat Picture Library, vanaf dan tot ongeveer 350 uit de series van uitgever Fleetway (Battle Picture Library, Air Ace, War Picture Library) waaraan hogere eisen werden gesteld. Vanaf 358 zakt het niveau aanzienlijk, met uitwisselbare verhalen, identiek tekenwerk, overgetrokken, bijgetekend en afgeraffeld tekenwerk. Er zijn delen waar alleen de hoofdhandeling is geschetst, en de rest overduidelijk zo'n beetje aangevuld met schaduw, landschap of lucht. De makers kwamen uit Spanje, Engeland, Zuid-Amerika, en werkten voor alle series, waarbij Fleetway zoals gezegd dus hogere eisen stelde aan afwerking, verhaal, detail et cetera. Vergelijk nr. 278 (Pechvogels bestaan niet, met goed gedocumenteerde interieurs van vliegtuigen, en vliegeruitrusting) maar eens met het duidelijk zichtbare haastwerk van nr 364.
De meeste boekjes voor de niet-engelstalige markt (dus ook de nederlandse) werden in Spanje geproduceerd, door het agentschap Selecciones Illustradas van Jose Toutain. Alleen nr 1 t/m 12 zijn in Nederland geproduceerd (drukkerij Holland Rotterdam).

De boekjes hebben de concurrentie met televisie, beter drukwerk (in kleur) en multimedia niet doorstaan. Nu is het hooguit nog nostalgie voor sommigen, lectuur van weleer. Onder de lezers van toen zullen er maar weinigen zijn die de hele lijst titels hadden, zoals ze in het begin achterop de deeltjes vermeld stonden. Voor iedereen die toen geen beeld van de serie als totaal had, is er deze site. Scans van al die covers, met hun kenmerkende logo-achtige typografie, de kleurcombinaties en realistische acties, die destijds de kijker tot aankoop moesten verleiden.

VICTORIA, MONDIAL, BALDAKIJN
Het materiaal van de serie is later in allerlei andere series hergebruikt (Pantser, Commando, Bajonet, Front, Oorlog). In deze sub-site gaat om de originele reeks, die zich vanaf nr 421 splitste in een Nooitgedacht en een Mondial reeks Ook de herdrukken (met een andere nummering) onder de uitgeversnaam Euredit /Baldakijn zijn opgenomen. (voor een overzicht van Victoria reeksen, zie Trivia: "He! Mijn Victoria nummers kloppen niet").
De reeks Strijd Classics is als aparte sub-site opgenomen. Daar verschenen aanmerkelijk minder delen van, en ze kwamen van een andere uitgever. Maar zowel omslagen als verhalen overlappen de Victoria reeks, die gelijktijdig verscheen. Zeker de eerste delen van Strijd kenmerken zich door een aanzienlijk betere kwaliteit drukwerk dan Victoria.

WEET U IETS DAT WIJ NOG NIET WETEN?
Weet u meer van deze uitgaven? Of van andere series? Laat het weten. Er is nog veel onbekend rond deze jaren zestig nostalgie.

Stuur mail aan Ben Kamphuis.