De jaren zestig...
de Koude Oorlog op een hoogtepunt, in Nederland is de wederopbouw
voltooid. Voor allen die het meemaakten, ligt de Tweede
Wereldoorlog nog vers in het geheugen. Maar ook de nieuwe
generatie hoort er alles van, door verhalen van familie,
uit de pers, en natuurlijk via de pasverworven zwart/wit
televisie, symbool van de zojuist uitgebroken welvaart.
Ook
zwart/wit, maar dan in druk, is de massa beeldverhalen die
Uitgeverij Nooitgedacht in de jaren zestig en zeventig
uitstort over een steeds koopkrachtiger markt. Goedkope
strips op een klein, handzaam formaat, in series als Victoria,
Lasso, Geheim Agent en Vicky. Nieuwe deeltjes verschijnen
eerst maandelijks, later wekelijks.
In de serie Victoria draait het
vooral om die Tweede Wereldoorlog. Heldhaftige handelingen
van voornamelijk jonge Engelsen en Amerikanen. Meestal strijdt
men tegen overduidelijk slechte Japanners en Duitsers, een
enkele keer speelt het conflict zich af in Korea, Indochina,
of tijdens de Eerste Wereldoorlog. Soms spelen Duitsers
de hoofdrol. Bad guys natuurlijk, behalve als het om de
oorlog tegen de Sovjet-Unie gaat. Russen zijn dan hooguit
Neutrale Guys, of ook Bad Guys. Het was immers Koude Oorlog.
Gevechten ter land, ter zee, en in de lucht, op alle continenten
en strijdtonelen. Korte verhalen over jonge soldaten die
hun plicht vervullen voor vaderland, familie of kameraad.
De nadruk licht op de gevechtshandelingen, het succes, de
opofferingen. Soms ook over de strijd in de mens zelf: de
afkeer van geweld, de aantrekkingskracht van wapens, profiteursmoraal,
desertie, verraad & verzet. Regelmatig is het conflict
aanleiding om schoon schip te maken met vooroorlogse slechte
gewoontes, moeilijke relaties of unfinished business. De
oorlog werkt dan louterend, zorgt voor orde op zaken en
haalt het beste uit mensen naar boven. Allemaal natuurlijk
niet dieper dan mogelijk is in 64 pagina's met vaak maar
2 plaatjes per pagina.
De
boekjes kostten weinig, en dat is ze aan te zien. Goedkoop
papier, slordig gelijmd, typefouten tot op de voorpagina
toe. Het drukwerk binnenin is soms volledig dichtgelopen,
soms zo licht dat alle detail wegvalt. Gemaakt als pulp,
en snel tot pulp vervallen. Victoria's werden niet geproduceerd
voor de eeuwigheid. Ze zijn geen geld waard geworden, en
serieuze stripliefhebbers kijken erop neer. Op internet
is er zo goed als niets over terug te vinden.
Toch zijn er grote verschillen in kwaliteit
tussen de deeltjes onderling. Niet alle verhalen zijn plat
of voorspelbaar. Sommige tekenaars zijn beduidend beter
dan anderen, en besteden meer aandacht aan detail, licht
en compositie. Historische handelingen, uniformen, wapens
en voertuigen zijn vaak goed gedocumenteerd. Tot ongeveer
nummer 250 put de serie uit de Engelse serie Combat Picture
Library, vanaf dan tot ongeveer 350 uit de series van uitgever
Fleetway (Battle Picture Library, Air Ace, War Picture Library)
waaraan hogere eisen werden gesteld. Vanaf 358 zakt het
niveau aanzienlijk, met uitwisselbare verhalen, identiek
tekenwerk, overgetrokken, bijgetekend en afgeraffeld tekenwerk.
Er zijn delen waar alleen de hoofdhandeling is geschetst,
en de rest overduidelijk zo'n beetje aangevuld met schaduw,
landschap of lucht. De makers kwamen uit Spanje, Engeland,
Zuid-Amerika, en werkten voor alle series, waarbij Fleetway
zoals gezegd dus hogere eisen stelde aan afwerking, verhaal,
detail et cetera. Vergelijk nr. 278 (Pechvogels bestaan
niet, met goed gedocumenteerde interieurs van vliegtuigen,
en vliegeruitrusting) maar eens met het duidelijk zichtbare
haastwerk van nr 364.
De meeste boekjes voor de niet-engelstalige markt (dus ook
de nederlandse) werden in Spanje geproduceerd, door het
agentschap Selecciones Illustradas van Jose Toutain. Alleen
nr 1 t/m 12 zijn in Nederland geproduceerd (drukkerij Holland
Rotterdam).
De
boekjes hebben de concurrentie met televisie, beter drukwerk
(in kleur) en multimedia niet doorstaan. Nu is het hooguit
nog nostalgie voor sommigen, lectuur van weleer.
Onder de lezers van toen zullen er maar weinigen zijn die
de hele lijst titels hadden, zoals ze in het begin achterop
de deeltjes vermeld stonden. Voor iedereen die toen geen
beeld van de serie als totaal had, is er deze site. Scans
van al die covers, met hun kenmerkende logo-achtige typografie,
de kleurcombinaties en realistische acties, die destijds
de kijker tot aankoop moesten verleiden.
VICTORIA, MONDIAL, BALDAKIJN
Het materiaal van de serie is later in allerlei andere
series hergebruikt (Pantser, Commando, Bajonet, Front, Oorlog).
In deze sub-site gaat om de originele reeks, die zich vanaf
nr 421 splitste in een Nooitgedacht en een Mondial reeks
Ook de herdrukken (met een andere nummering) onder de uitgeversnaam
Euredit /Baldakijn zijn opgenomen. (voor een overzicht van
Victoria reeksen, zie Trivia:
"He! Mijn Victoria nummers kloppen niet").
De reeks Strijd Classics is als aparte sub-site opgenomen.
Daar verschenen aanmerkelijk minder delen van, en ze kwamen
van een andere uitgever. Maar zowel omslagen als verhalen
overlappen de Victoria reeks, die gelijktijdig verscheen.
Zeker de eerste delen van Strijd kenmerken zich door een
aanzienlijk betere kwaliteit drukwerk dan Victoria.
WEET U IETS DAT WIJ NOG NIET WETEN?
Weet u meer van deze uitgaven? Of van andere series? Laat het weten. Er is nog veel onbekend rond deze jaren zestig nostalgie.
Stuur
mail aan Ben Kamphuis.
|